رفتن به محتوا

هانس کریستیان آندرسن، نویسنده دانمارکی

هانس کریستیان آندرسن، نویسنده دانمارکی

هانس کریستیان آندرسن (به دانمارکی: Hans Christian Andersen) (۲ آوریل ۱۸۰۵ – ۴ اوت ۱۸۷۵) نویسندهٔ مشهور دانمارکی است. معروف‌ترین داستان‌هایش پری دریایی کوچولو، بندانگشتی، جوجه‌اردک زشت، زندگی من، ملکه برفی، دخترک کبریت‌فروش و لباس جدید پادشاه نام دارند.

هانس کریستیان آندرسن
هانس کریستیان آندرسن، نویسنده دانمارکی

دوران کودکی

هانس کریستیان آندرسن در آوریل ۱۸۰۵ در شهر ادنسه دانمارک به دنیا آمد. پدرش معتقد بود که از خانواده‌ای اصیل هستند و بنابر تحقیقات مرکز هانس کریست آندرسن پدربزرگش بر این باور بود که خانواده‌شان جزو طبقات بالای اجتماع بوده‌اند. اما تحقیقات بیشتر این ادعاها را رد کرده‌است. خانوادهٔ آندرسن با خانوادهٔ سلطنتی بی‌ارتباط نبوده‌اند، ولی این ارتباط فقط کاری بوده‌است. پادشاه دانمارک علاقهٔ زیادی به آندرسن داشت و مخارج تحصیل وی را شخصاً به عهده گرفت. آندرسن در جوانی از هوش و تخیل بسیار بالایی برخوردار بود. او علاقهٔ زیادی به ادبیات و تئاتر داشت. در کودکی برای خود صحنهٔ تئاتر درست می‌کرد و آثار ویلیام شکسپیر را با استفاده از عروسک‌های چوبی به عنوان بازیگران بازی می‌کرد.

دوران جوانی

آندرسن در سال ۱۸۱۶ پدرش را از دست داد. برای گذران زندگی نزد یک خیّاط و یک بافنده کار می‌کرد. پس از آن در یک کارخانهٔ تولید سیگار کار کرد، اما همواره توسط یکی از همکارانش که او را دختر می‌خواند، تحقیر می‌شد. در چهارده سالگی به کپنهاگ رفت و در تئاتر مشغول کار شد. به خاطر صدای زیبایش در تئاتر سلطنتی دانمارک استخدام شد، اما پس از چند بار از دست دادن صدایش کارش را نیز از دست داد. یکی از همکارانش او را دارای استعداد شاعری می‌دانست. اندرسن عقیدهٔ همکارش را بسیار جدی تلقی کرد و وقت خود را بر نوشتن متمرکز نمود. آندرسن در اصل، کتاب جوجه‌اردک زشت را از روی وصف حال خودش نوشته‌ است. در یک ملاقات تصادفی اندرسن مورد توجه ژوناس کالین قرار گرفت. او آندرسن را به مدرسهٔ گرامر در اسلاگلس فرستاد و تمام مخارج مدرسه را به عهده گرفت. قبل از رفتن به مدرسهٔ گرامر آندرسن موفق شد اولین داستان خود را به نام شبح در قبر پالناتُکه در سال ۱۸۲۲ منتشر کند. او تا سال ۱۸۲۷ در دو مدرسهٔ اسلاگلس و السینور تحصیل کرد. آندرسن بعدها گفت که این چند سال بدترین و تلخ‌ترین سال‌های زندگی‌اش بوده‌است. او همواره در «ساختن شخصیت خودش» مورد سوءاستفاده قرار گرفت و همکلاسی‌هایش به خاطر سن بیشتر و عدم جذابیتش با او بدرفتاری می‌کردند. او بعدها زبان انگلیسی، آلمانی و اسکاندیناوی را یاد گرفت.

در کودکی آثار ویلیام شکسپیر را با استفاده از عروسک‌های چوبی به عنوان بازیگران بازی می‌کرد.

زندگی ادبی

در ۱۸۲۹ اولین کتابش یعنی گزارش یک پیاده‌روی منتشر شد. پس از آن به‌طور منظم کتاب‌هایی منتشر کرد. در ابتدا کتاب‌هایی که برای بزرگسالان نوشته بود به نظرش مهم‌تر بودند، اما به تدریج دریافت که همین داستان‌های عامیانه ویژگی های خاصی از زندگی بشری و شخصیت داستانی را به طرزی آشکار و مسحورکننده به تصویر می‌کشند. این درک دو نتیجه داشت. نخست این‌که دیگر داستان‌هایش را به‌عنوان سرگرمی‌هایی برای کودکان در نظر نمی‌گرفت. دوم این‌که به‌جای روایت قصه‌های سنتی، نوشتن داستان‌های خود را آغاز کرد. او زمانی گفته که ایده‌های داستان‌هایش مانند بذری کاشته‌شده در ذهنش هستند که تنها به تلألویی از خورشید یا قطرهٔ دارویی نیاز دارند تا بشکفند. او مردمی را که دوست داشت یا از آن‌ها متنفر بود در قالب شخصیت‌های داستان‌هایش درمی‌آورد؛ زنی که از پذیرش عشقش امتناع کرده بود در پری دریایی کوچولو به شاهزاده‌ای احمق بدل می‌شود، زشتی و خباثتش، یا خیال‌پردازی‌های پدرش برای میراث‌خواری از یک خانوادهٔ قدرتمند و متمول، در جوجه‌اردک زشت بازتاب می‌یابد.

درگذشت

در بهار سال ۱۸۷۲ آندرسن بر اثر افتادن از تخت به‌شدت صدمه دید. او در تابستان ۱۸۷۵ در نزدیکی کپنهاگ در خانه‌ی دوست صمیمی‌اش موریتز ملچوار و همسرش درگذشت. پیش از مرگش با یک آهنگساز دربارهٔ موسیقی مراسم خاکسپاری‌ صحبت کرده بود. آندرسن چنین گفته بود: «بیشتر کسانی که به مراسم خاکسپار می‌آیند کودکان هستند. ضرباهنگ موسیقی را با قدم‌های کوچکشان هماهنگ کن». جسد آندرسن در کپنهاگ به خاک سپرده شد. پیش از مرگش به شهرت جهانی رسید. از طرف دولت دانمارک به عنوان «گنجینهٔ ملّی» حقوقی به او تعلق می‌گرفت.

پیش از مرگش تندیسی از او ساخته شده بود و آن را در شهرداری کپنهاگ قرار گرفت. یکی از منتقدان به نام گیورگ برندس از آندرسن سؤال کرد آیا او روزی داستان زندگی خودش را خواهد نوشت؟ آندرسن جواب داد: من قبلاً آن را نوشته‌ام؛ نام آن جوجه‌اردک زشت است.
زادروز آندرسن روز جهانی کتاب کودک نام‌گذاری شده‌است.

آثار

آندرسن شهرت خود را از نوشتن داستان‌های تخیلی‌اش کسب کرد. از معروف‌ترین داستان‌های او می‌توان از پری دریایی کوچولو، بندانگشتی، جوجه‌اردک زشت، زندگی من، ملکه برفی، دخترک کبریت‌فروش و لباس جدید پادشاه را نام برد.
داستان‌هایش به ۱۵۰ زبان ترجمه شده‌است و هنوز هم میلیون‌ها نسخه از آن‌ها در سراسر جهان چاپ می‌شود. او حدود ۲۲۰ داستان تخیلی نوشته‌است.
داستان ملکهٔ برفی در سال ۲۰۱۳ به کارگردانی کریس باک و جنیفر لی و با حمایت کمپانی والت دیزنی، به‌صورت انیمیشن جذاب و پر طرفداری با نام یخ‌زده (Frozen) ساخته شد.