
اهمیت شناخت احساسات در کودکان
استفاده از قصه درمانی به عنوان یک فن درمانی، ابعاد گسترده ای دارد و تنها به درمان مشکلات روان شناختی کودکان ختم نمی شود. این روش مهم ترین روش غیرمستقیم برای انتقال مفاهیم به دنیای مخاطبان به ویژه کودکان است.
مفاهیم ساده ی علمی، طبیعی و حتی مفهوم واژگان را توسط قصه و گاه بدون نیاز به توضیح می توان منتقل کرد. قصه برای پیشرفت مهارت های ادبی، مهارت های شنیداری و مهارت های مربوط به ایجاد ارتباط آنها مفید است. قصه درمانی نه تنها در مورد کودکان بهنجار، بلکه در مورد کودکان دارای نیازهای ویژه که فاقد روش ها و راهبردهای لازم برای حل مسائل خود هستند کاربرد دارد؛ زیرا مربی یا روانشناس بر اساس نیازهای خاص هر کودک یا گروهی از کودکان با مشکل یکسان قصه ای را طراحی می کند و در تمام مراحل شکل گیری قصه از کنجکاوی و خلاقیت خود کودکان بهره می جوید. بسیاری از این قصه ها بر محور یک طرح مرکزی شکل گرفته اند و معمولاً پایان مشخصی ندارند و این به روانشناس کمک می کند که هر بار بنا به نیازهای مخاطبان خود قصه ای را به نحوی مطلوب و متناسب به پایان برساند. قصه می تواند موجب تسریع برقراری رابطه، کمک به درک بهتر چهارچوب ذهنی کودک، افزایش مشارکت و فعالیت مراجع، کاهش مقاومت و منفی کاری، برانگیختن دقت و افزایش توجه، فراهم آوردن چهارچوبی برای مصاحبه، ارائه ی الگویی برای همانند سازی و کسب تجربه، ایجاد موقعیتی برای آموزش والدین و فراهم آوردن امکاناتی برای ارائه تکلیف به کودک و خانواده شود. قصه گویی هنر بیان دنیای زنده کتاب هایی است که هرکدام رازی نهفته درون سینه ی خود دارند و کودک با شنیدن هنر قصه گو با مدل های مختلف زندگی آشنا می شود .این هنر همیشه در زندگی بشر وجود داشته است و طبق نیاز مردمان همان عصر از آن استفاده شده و به نحو مؤثری در زندگی انسان تأثیرگذار بوده است.
قصه می تواند موجب تسریع برقراری رابطه، کمک به درک بهتر چهارچوب ذهنی کودک، افزایش مشارکت و فعالیت مراجع، کاهش مقاومت و منفی کاری، برانگیختن دقت و افزایش توجه، فراهم آوردن چهارچوبی برای مصاحبه، ارائه ی الگویی برای همانند سازی و کسب تجربه، ایجاد موقعیتی برای آموزش والدین و فراهم آوردن امکاناتی برای ارائه تکلیف به کودک و خانواده شود.
با توجه به ظرفيت ها و نيازهای ويژه كودک، روان درمانگر برای برقراری ارتباط و مداخله مؤثر، از فعاليتهای روزمره كودک نظير بازی و نقاشی بهره می گيرد. در قصه معمولاً كودک با شخصيت داستان هم ذات پنداری می كند و با فرضيه سازی و ارائه راه حل های مختلف برای حل چالش شخصيت داستان، مهارت حل مسأله خود را رشد مي دهد. سرانجام كودک با درک رابطه بين موضوع قصه و موضوع زندگی خود می تواند مستقيماً در مورد مسايل خود فكر كند و برای آنها راه حلی بيابد. رابطه قصه گو با شنونده قصه، قسمت مهمی از قصه درمانی است كه به كودک فرصتی می دهد تا هم به طور هيجانی و هم شناختی داستانش را تعريف كند. قصه درمانی ضمن تقويت رابطه ی والدين-فرزند، خود يكپارچه تری را در كودک شكل مي دهد و نيز تلفيق قصه درمانی با رويكرد شناختی-رفتاری می تواند باعث كاهش معنادار وسواس فكری-عملی كودكان شود. همچنین فعاليت های خلاق مانند قصه گویی باعث كاهش تنهايی كودكان آسيب ديده هيجانی و تسهيل سلامت روان ايشان مي شود. با توجه به اینکه کودکان بر مبنای مجموعه ای از قصه ها عملکرد و روابط خود را با دیگران تنظیم می کنند، لذا می توان گفت قصه در رفتار کودکان تاثیر گذار است. همچنین قصه درمانی در کاهش نشانه های اختلال اضطرابی کودکان موثر است و افسردگی کودکان را نیز کاهش میدهد.
قصه درمانی به عنوان رویکردی درمانی در درمان اختلال های رفتاری-هیجانی کودکان مورد استفاده قرار می گیرد.
از آن جایی که کودکان در مورد مشکلات خویش بینش چندانی نداشته و توانایی ابراز خود را ندارند، قادر به بیان مشکل اصلی خود نیستند و آموزش های مستقیم و روان درمانی های معمول در مورد آنان کارایی کمتری دارد. برای رفع این مشکل عده ای از درمانگران از قصه درمانی استفاده می کنند. قصه ها در قصه درمانی با فراهم کردن فرصت ها، ایجاد بستری برای تخلیه هیجانی و همانند سازی و بالا بردن درک کودک می توانند منبع مهمی در تغییر و بهبود مشکلات و اختلال های کودکان محسوب شوند. امروزه از رویکرد قصه درمانی برای درمان کودکان دارای نیازهای ویژه، از جمله کودکان مبتلا به اختلال نارسایی توجه (بیش فعالی) نیز استفاده می شود. بنابراین با توجه به اینکه کودکان مبتلا به اختلال نارسایی توجه در کنش های اجرایی خود دچار نارسایی کنش وری می باشند، امروزه قصه درمانی به عنوان رویکردی درمانی در درمان اختلال های رفتاری-هیجانی کودکان مورد استفاده قرار می گیرد.