شخصیت‌های اصلی این رمان، گالان و سولماز هستند که عشق میان آن‌ها که با غرور و خشونت آمیخته، عشقشان به وطن و مبارزاتشان داستان‌ این کتاب را ساخته است. گالان اوجا که جوان دلاوری از قبیله یموت است، در گشت و گذارهایش به دختری زیبا برمی‌خورد. دختری که به شجاعت معروف است و با زیبایی‌ دلربایش، عشاق بسیاری را به خود جذب کرده است. سولماز از قبیله گوکلان است. اما چطور می‌شود دل به عشق دختر رئیس قبیله‌ی دشمن داد؟ چگونه می‌شود کینه و نفرت چندین و چند ساله‌ی دو قبیله را نادیده گرفت؟ عشق چشمان گالان را کور کرده و او دست به کاری عجیب می‌زند. معشوقش را می‌دزدد. این حادثه آتش کینه و دشمنی قبایل را شعله‌ور می‌کند و برادران گالان را به کشتن می‌دهد. اندیشه و پیام اصلی داستان آتش بدون دود، رسیدن به اتّحاد و یکی شـدن ترکمن‌هاست. ابتـدا، اختلافـات اساسـی بـین ترکمن‌هـا درباره‌ی آب و زمـین حـل می‌شود و مردم ترکمن به وحدت می‌رسند. پس از آن ارتباط با فارس‌ها و مردم شـهر، سبب می‌شود که یک ملّت کوچک، یعنی ترکمن‌ها در یک ملّت بزرگ ادغام شود.